Σε μια εποχή βάναυσου υπερκαταναλωτισμού και αφιλτράριστης προβολής προτύπων ο άνθρωπος βομβαρδίζεται από αναρίθμητα μηνύματα. Οι σύγχρονες συνθήκες ζωής έχουν οδηγήσει το άτομο στην απαίτηση ποιότητας σε όλες τις δραστηριότητες του.
Στις μέρες μας περισσότερο από ποτέ υπάρχει η ανάγκη για υγεία, καλή διατροφή, γυμναστική, διασκέδαση, η επιθυμία να αρέσουμε στους άλλους και στον ε-αυτό μας, να νιώθουμε καλά. Η πρόσβαση σε κάθε είδους πληροφορία, το επιθετικό marketing των πολυεθνικών καλλιέργησαν την νοοτροπία στην κοινωνία για έναν αγώνα για την επίτευξη της απόλυτης ευφορίας και ευτυχίας διαμέσου μιας εξωτερικής εμφάνισης και συμπεριφοράς που θα είναι συμβατές με τις επικρατούσες αντιλήψεις. Η φαρμακοβιομηχανία δεν έμεινε ασυγκίνητη από το status quo της εποχής μας. Έτσι η στρατηγική στα ερευνητικά εργαστήρια των κολοσσών παραγωγής φαρμάκων στόχευσε στην σύνθεση ουσιών που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής του ανθρώπου. Κάτι τέτοιο είχε ως αποτέλεσμα αυτή την στιγμή να υπάρχουν στο θεραπευτικό οπλοστάσιο της ιατρικής, φαρμακευτικές ουσίες σε θέση να καλυτερεύσουν την ζω-ή των ανθρώπων. Πρόκειται για σκευάσματα που αποσκοπούν στην βελτίωση παραμέτρων ζωής που δεν θεωρούνται νόσοι, και για τα οποία χρησιμοποιείται από πολλούς ο αδόκιμος όρος «lifestyle φάρμακα».
Στυτική δυσλειτουργία
Μια από τις σημαντικότερες διαταραχές του άνδρα είναι η στυτική δυσλειτουργία (Erectile dysfunction). Αποτελεί φυσιολογική διαδικασία της γήρανσης και μπορεί να συσχετίζεται με κάποιες συνοδές παθήσεις όπως ο διαβήτης, η δυσλιπιδαιμία, η καρδιοπάθεια και η αρτηριακή υπέρταση. Η στυτική δυσλειτουργία χαρακτηρίζεται ως η ανικανότητα να επιτευχθεί ή να διατηρηθεί στύση ικανή για ικανοποιητική σεξουαλική επαφή. Μπορεί να εκδηλωθεί ως μερική στύση, ανικανότητα διατήρησης στύσης ή πλήρης ανικανότητα επίτευξης στύσης. Η στύση του πέους αποτελεί το συνδυασμένο αποτέλεσμα μιας σειράς ψυχολογικών, νευρολογικών, ορμονικών κα αιμοδυναμικών διαδικασιών. Επομένως η αιτιολογία της στυτικής δυσλειτουργίας μπορεί να σχετίζεται με οργανικά, ψυχογενή ή μικτά αίτια και επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής, καθώς και τις διαπροσωπικές ή τις συζυγικές σχέσεις. Για την αντιμετώπιση αυτής της διαταραχής κυκλοφορούν 3 φάρμακα: η σιλντεναφίλη, η ταδαναφίλη και βαρδεναφίλη. Οι παραπάνω ουσίες έχουν ως μηχανισμό δράσης την αναστολή ενός ενζύμου της φωσφοδιεστεράσης 5 (PDE 5). Με αυτόν τον τρόπο ακολουθείται χάλαση των λείων μυϊκών ινών του αρτηριακού δικτύου των σηραγγωδών σωμάτων. Αυτό επιτρέπει την αυξημένη ροή αίματος και κατά συνέπεια προκαλείται στύση. Τα φάρμακα δεν διαθέτουν φαρμακολογική δράση εάν απουσιάζει το σεξουαλικό ερέθισμα. Αντενδείκνυται η χρήση σε άνδρες με σοβαρές καρδιαγγειακές παθήσεις και σε όσους κάνουν αγωγή με νιτρώδη.
Αντισύλληψη
Η αντισύλληψη είναι μια έννοια που απασχολεί την σύγχρονη γυναίκα. Τα αντισυλληπτικά φάρμακα προσέφεραν μια μέθοδο στην γυναίκα για τον απόλυτο έλεγχο και ανεξαρτησία στην ερωτική της ζωή. Η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι τρεις είναι οι μηχανισμοί δράσης: Η αναστολή της ωοθυλακιορρηξίας, η δημιουργία βλέννας στον τράχηλο που εμποδίζει την διέλευση σπερματοζωαρίων και η παρεμπόδιση των μεταβολών στο ενδομήτριο καθιστώντας το μη «φιλόξενο» για το ωράριο. Τα κλασικά αντισυλληπτικά περιέχουν οι-στρογόνο και προγεσταγόνο και χορηγούνται 3 συνεχόμενες εβδομάδες ενώ την τέταρτη διακόπτονται και εμφανίζεται αιμορραγία. Η αντισύλληψη ανάγκης ή επείγουσα αντισύλληψη («χάπι της επόμενης ημέρας») αφορά την αντισύλληψη μετά από σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις. Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μόνιμη αντισυλληπτική μέθοδος γιατί θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στον κύκλο. Η αντισύλληψη ανάγκης αναστέλλει την εμφύτευση γονιμοποιηθέντος ωαρίου. Κατά την διάρκεια της λήψης αυτών των φαρμάκων θα πρέπει να αποφεύγεται το κάπνισμα. Οι νέες μελέτες δείχνουν ότι αυτά τα φάρμακα είναι μια πολύτιμη επένδυση υγείας καθώς έχουν πολλαπλές ευεργετικές επιδράσεις για την υγεία. Η πρόσφατη βιβλιογραφία αναφέρει προστασία από καρκίνο, από την φλεγμονώδη νόσο της πυέλου (πυελική φλεγμονή), από ινομυώματα, από κύστεις ωοθηκών και προβλήματα περιόδου. Τα νέα αντισυλληπτικά εμφανίζουν λίγες παρενέργειες οι οποίες σπάνια αναγκάζουν την γυναίκα να τα διακόψει. Στις απόλυτες αντενδείξεις για την χρήση περιλαμβάνονται γυναίκες με ιστορικό θρομβοφλεβίτιδας, με ύπαρξη στεφανιαίας νόσου, με παρουσία καρκίνου, με ημικρανία, με υπέρταση. Πρέπει να αποφεύγονται επίσης σε περίπτωση επιληψίας, διαβήτη, υπέρ ή υποθυρεοειδισμού, σε σοβαρή ηπατική νόσο καθώς ακόμα παράλληλα με την λήψη ορισμένων φαρμάκων όπως αντιβιοτικά, αντιεπιληπτικά, ηρεμιστικά.
Παχυσαρκία
Η παχυσαρκία αποτελεί ένα ευρέως διαδεδομένο νόσημα του οποίου η συχνότητα αυξάνεται συνεχώς και αποτελεί παράγονται κινδύνου για εμφάνιση παθολογικών καταστάσεων. Μπορεί να προκαλέσει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, δυσλιπιδαιμία, υπέρταση, οστεοαρθρίτιδα, σύνδρομο άπνοιας ύπνου κ.α. Τα παχύσαρκα άτομα υφίστανται διακρίσεις στον εργασιακό τους χώρο, όπως και στην κοινωνική τους ζωή. Η παχυσαρκία είναι αποτέλεσμα της διαταραχής του ισοζυγίου ενέργειας, της ισορροπίας δηλαδή που πρέπει να υπάρχει πρόληψης και κατανάλωσης ενέργειας. Οι στρατηγικές αντιμετώπισης περιλαμβάνουν κατάλληλη δίαιτα, αυξημένη φυσική δραστηριότητα και φαρμακευτική θεραπεία. Το πρώτο σκεύασμα κατά της παχυσαρκίας που κυκλοφόρησε στην χώρα μας είναι η ορλιστάτη. Ενδείκνυται σε συνδυασμό με ήπια υποθερμική δίαιτα για την αγωγή των παχύσαρκων ή υπέρβαρων ασθενών. Η αγωγή πρέπει να διακοπεί μετά από 12 εβδομάδες, αν οι ασθενείς δεν έχουν καταφέρει να χάσουν το 5% του σωματικού βάρους. Ένα άλλο σκεύασμα είναι σιμπουτραμίνη που έχει ως μηχανισμό δράσης την αναστολή της επαναπρόσληψης νορεπινεφρίνης και της σεροτονίνης. Η δράση του μειώνει την επαναπρόσληψη τροφής αυξάνοντας τον μεταγευματικό κορεσμό και μειώνει την προσαρμοστική πτώση του βασικού μεταβολικού ρυθμού που προκαλείται μετά από απώλεια βάρους. Δεν πρέπει η σιμπουτραμίνη να χορηγείται σε ασθενείς με ψυχιατρική, με καρδιαγγειακή νόσο σε ασθενείς με υπερθυροειδισμό, ηπατική ή νεφρική βλάβη, γλαύκωμα, καλοήθη υπερτροφία προστάτη.
Κάπνισμα
Το κάπνισμα στην εποχή μας αποτελεί μια βασική αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας. Η διακοπή του θεωρείται δύσκολη λόγω της εξάρτησης που προκαλεί η νικοτίνη. Μια φαρμακευτική επέμβαση για την διακοπή του καπνίσματος είναι η θεραπεία υποκατάστασης της νικοτίνης με τσίχλα ή αυτοκόλλητο. Η λογική είναι να απεξαρτηθούν οι καπνιστές από την νικοτίνη μετά από σταδιακές μειώσεις του μεγέθους ή της συχνότητας της δόσης, ενώ με το χρόνο μειώνεται η οξύτητα των συμπτωμάτων στέρησης. Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα καινούργιο φάρμακο η βαρενικλίνη η οποία στοχεύει τον νικοτινικό υποδοχέα α4β2 στον εγκέφαλο με διπλό τρόπο δράσης. Προσδένεται ως μερικός αγωνιστής διεγείροντας μερικώς παρέχοντας ανακούφιση από τα συμπτώματα στέρησης, καθώς επίσης, ως ανταγωνιστής παρεμποδίζοντας τον να διεγερθεί από την νικοτίνη. Έτσι μειώνεται η αίσθηση ευχαρίστησης του καπνίσματος.
Αναμφισβήτητα η συμβολή της επιστήμης είναι καθοριστική στην βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η ιατρική με νεώτερες προσεγγίσεις και τεχνικές διαθέτοντας ως εργαλεία φάρμακα σύγχρονα, ποιοτικά, ασφαλή αποτελεσματικά κατάφερε να δώσει πολλά στον άνθρωπο. Εντούτοις είναι απαραίτητο να υπογραμμιστεί ότι τα φάρμακα παρόλο που είναι αγαθό και αποτελούν δικαίωμα όλων η λήψη τους πρέπει να γίνεται πάντα με συμβουλή και καθοδήγηση ιατρού. Μια φαρμακευτική ουσία πέρα από την ευεργετική της δράση είναι πιθανόν να εμφανίσει ανεπιθύμητες ενέργειες και τοξικότητα. Η ορθολογική χρήση των φαρμάκων είναι απαραίτητη συνθήκη για την υγεία και την επίτευξη των στόχων της θεραπείας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
Goodman - Gildman - Le basi farmacologiche della terapia. 2) Katzung - Farmacologia generale e clinica. 3) Γεώργιος Παπαχαρίσης - Νέα Φαρμακολογία.
Χαλίτσιος Χρήστος
Φαρμακοποιός
Φοιτητής Διεθ. Ακαδημίας Κλασικής Ομοιοπαθητικής
